Spaarlamp (CFL, compact fluorescentie lamp) vergelijken

Verlichting, is na het waterbed, droger, vriezer en koelkast de grootste energieverbruiker in huis. Vroeger gebruikte we gloeilampen. Maar inmiddels heeft de EU de gloeilamp verboden. Vanaf 2012 kan je ze niet meer in de schappen vinden. Blijven de spaarlampen en de LED lampen over. De LED lamp is nog aan de dure kant en heeft soms nog enkele kinderziekten. Maar daar komt snel verandering in. Voorlopig stappen we massaal over naar de spaarlamp. Slim, want je bespaart een enorme hoeveelheid geld (en energie en milieu) door een spaarlamp aan te schaffen. Tot wel 75 euro of meer per lamp.

Als je spaarlampen koopt moet je op een aantal zaken letten. De belangrijkste zijn de levensduur en de kleurtemperatuur. Vooral dat laatste zal opvallen als je niet alle spaarlampen van het zelfde type/model/fabrikant koopt. Daarnaast worden spaarlampen steeds efficiënter (verbruiken minder energie). De hierboven afgebeelde Philips tornado spaarlamp is op het moment van schrijven de meest efficiëntste. Je krijgt het meeste licht per Watt energieverbruik. De kleur is mooi en ze zijn ook nog eens erg compact en als je een beetje om je heen kijkt niet duur. Ik kocht ze voor € 4,99 ongeacht het vermogen (lichtsterkte). Een aanrader. De laatste ontwikkeling zijn dimbare spaarlampen. Bij sommige fabrikanten kan je dimbare versies kopen van een spaarlamp. Zo ook van de hier afgebeelde Philips tornado spaarlamp. Maar op dit moment vindt je nog niet in veel winkels. Dat zal snel veranderen. Een andere bekende fabrikant van dimbare spaarlampen is Megaman.

Wat zijn de bekendste fabrikanten?

Megaman, Osram, Philips, Sylvania.

Uitvoeringen

• Twee soorten fittingen: met dunne (E14) of dikke schroefdraad (E27) net zoals bij gloeilampen.
• Met een glazen of kunststof omhulling die het buisje beschermd, of een open type.
• Langwerpig, rechte buisjes of compact (gevouwen buis of spiraal).
• Kleur van het licht, zeer koud tot zeer warm (ook wel de kleurtemperatuur genoemd)
• Levensduur, van zo'n 5.000 uur tot wel 15.000 uur (een gloeilamp gaat 1.000 uur mee).

Waarom zou ik dit kopen?

• Bespaart tot 80% op elektriciteit t.o.v. een gloeilamp. Je doet je portemonnee dus een groot plezier. Ten opzichte van een gloeilamp bespaar je per lamp tot wel 75 euro.
• Je spaart het milieu.
• Lamp wordt veel minder heet.
• Omdat geen gloeilamp meer te koop is (vanaf 2012).

Waarom zou ik dit niet kopen?

• Duurder in aanschaf. Dat is waar maar je bespaart uiteindelijk vele malen het aanschafbedrag terug!
• Hij past niet in mijn armatuur. Klopt niet meer, er zijn spaarlampen die nog kleiner zijn dan hun gloeilamp tegenhangers. Zoek door tot je zo'n kleine lamp gevonden hebt.
• Je kan de spaarlamp niet dimmen. Dat is niet meer waar. Normale spaarlampen kan je inderdaad niet dimmen, maar speciale dimbare versies wel.
• Je mag een spaarlamp niet aansluiten op elektronische klokschakelaar of schemerschakelaar. Dat is juist, voor vrijwel alle spaarlampen geldt dit. Alleen speciale spaarlampen kunnen hiertegen.
• Je kan hem niet gebruiken in de koelkast of vriezer. Dat klopt. Gebruik daarvoor een gloeilamp of ledlamp.

Wat vindt ik de meest opvallende verschillen?

• Levensduur: de goedkoopste spaarlamp gaat vaak 2x zo snel kapot dan de duurdere varianten.
• Kleurtemperatuur: je wilt natuurlijk allemaal dezelfde uitstraling/kleur.
• Grootte: oudere spaarlampen zijn groot en passen niet in ieder armatuur, moderne varianten zijn erg klein.
• Energielabel A of B: in zijn algemeenheid kan je stellen dat een spaarlamp met beschermglaasje energielabel B heeft (minder energiezuinig) en de lampen waar je het buisje ziet vallen in energielabel A (de zuinigste).

Welke vragen heb ik?

• Waar ga ik de lamp toepassen?
• Hoe kan ik spaarlampen het best vergelijken?
• Hoeveel Watt spaarlamp moet ik kopen?
• Kan ik geld verdienen door een spaarlamp te kopen?
• Waarom gaat mijn spaarlamp in de buitenverlichting zo snel kapot?
• Waar moet ik vooral op letten als ik een spaarlamp aanschaf?

Waar ga ik de lamp toepassen?

Deze vraag is niet specifiek voor een spaarlamp maar voor iedere lamp. Wat moet de lamp verlichten? Is het sfeerverlichting in huis, wil je een boek goed kunnen lezen, is het werkverlichting of gebruikt in de hobbykamer? In iedere situatie hoort de juiste lamp. De sterkte uitgedrukt in Watt of lumen en de kleurtemperatuur zijn dan de meest belangrijkste elementen waar je op moet letten.

Gebruik een "bolletje" of zeer compact uitvoering in een klein of bolvormig armatuur, maar gebruik juist de langwerpige buis uitvoering in een armatuur dat langwerpig is. Hierdoor krijg je over een groter oppervlak een egaal verlicht armatuur. Zorg dat dat in de leesstoel genoeg licht valt. Een lamp van zo'n 11 Watt dicht bij het hoofd van de lezer is een goed uitgangspunt. Zet ook eens een klein lampje (met een 5 Watt lamp) naast of achter de tv of computermonitor, dat geeft een rustiger beeld.

Hoe kan ik spaarlampen het best vergelijken?

Als je spaarlampen gaat vergelijken, moet je appels met appels vergelijken. Let daarom in je vergelijking op:

• Levensduur, die wijkt enorm af (tussen de 5000-15.000 uur)
• De hoeveelheid lichtuitstraling, vergelijk niet twee 8 Watt lampen maar lampen die evenveel lumen (lm) afgeven. Lumen is de eenheid van lichtintensiteit.
• Kleurtemperatuur, een koudwitte lamp is meestal goedkoper en geeft vaak wat meer licht, vergelijk dus bijvoorbeeld warmwit met warmwit.
• Heeft de fabrikant een uitgebreide lijn van spaarlampen? Je wilt immers liefst alle lampen van de zelfde fabrikant, vanwege de kleurtemperatuur.
• Prijs.

Hoeveel Watt spaarlamp moet ik kopen? (vermogensvergelijking)

Spaarlampen zijn veel zuiniger dan gloeilampen. Vandaar dat op de verpakking van spaarlampen twee vermogens staan. Bijvoorbeeld 9/40 Watt of 12/60 Watt. Het eerste getal geeft het verbruik (vermogen) van de spaarlamp weer, het tweede getal het vermogen van een vergelijkbare gloeilamp. Voor de duidelijkheid: een 12/60 Watt lamp verbruikt dus maar 12 Watt aan energie. Onderstaande tabel geeft een overzicht van deze vergelijkingswaarden.

Spaarlamp/gloeilamp

5-7 Watt / 25 Watt (voor in een klein decoratief armatuur, naast de tv)
8-10 Watt / 40 Watt (armatuur op een tafel, kleine hanglamp, plafonnière)
11-15 Watt / 60 Watt (grotere hanglamp, grote plafonnière)
14-20 Watt / 75 Watt (hobbylamp, (staand) omhoogschijnend armatuur)
20-25 Watt / 100 Watt (hobbylamp, (staand) omhoogschijnend armatuur)

Kan ik geld verdienen door een spaarlamp te kopen?

Ja! Het meest gebruikte argument tegen het gebruik van spaarlamp is dat hij zo duur is. Lariekoek. Rekent u even mee? Stel, je koopt een spaarlamp van 12 Watt en een gloeilamp van 60 Watt, die geven even veel licht en zijn dus goed vergelijkbaar. Die gaan we met elkaar vergelijken, en berekenen wat de werkelijke kosten zijn. Let op: omdat een spaarlamp 10.000 uur meegaat en een gloeilamp maar 1000 uur moeten we dus 10 gloeilampen aanschaffen terwijl we maar één spaarlamp in onderstaand overzicht opvoeren.

Zoals je ziet zijn alleen de aanschafkosten al lager, je moet immers veel meer gloeilampen aanschaffen in de tijd dat een spaarlamp brandt, daarnaast besparen ze veel op elektriciteitskosten.

Waarom gaat mijn spaarlamp in de buitenverlichting zo snel kapot?

Dat is niet zo, dat is een perceptieprobleem. We slaan weer even aan het rekenen. Stel dat je de buitenlamp 12 uur per dag laat branden. dan zou een spaarlamp met een levensduur van 10.000 uur na 10.000 / 12 = 833 dagen defect raken. Dat is een ruime twee jaar. Had je een gloeilamp gebruikt dan had je die al 10 keer moeten vervangen! Sommige mensen laten de buitenlamp constant branden. Dat is natuurlijk dom, het kost onnodig veel elektriciteit en je spaarlamp is al na 10.000 / 24 = 415 dagen defect. In dat (domme) geval moet je haast ieder jaar de spaarlamp vervangen! Koop voor de buitenlamp een versie die vooral een lange levensduur heeft. Je hebt ze wel van 15.000 uur of meer. Dan hoef je ze niet zo vaak te vervangen.

Waar moet ik vooral op letten als ik een spaarlamp aanschaf?

Let bij de aanschaf altijd op de kleurtemperatuur. Zie de paragraaf onderaan. Vaak staat de kleurtemperatuur op de verpakking of op de fitting aangegeven. Als dat niet het geval is moet je dat wantrouwen. Dan is het vaak de goedkope versie kil en koud wit licht van 4000 K of meer, dat wil niemand in zijn woonkamer, bed, hal of toilet. Let ook op de levensduur uitgedrukt in uren, een goedkope spaarlamp zou best wel eens veel minder lang mee kunnen gaan dan een iets duurdere en dat betaald zich dan snel terug. Opvallend is dat spaarlampen enorm in prijs kunnen verschillen terwijl het model identiek is. Ik constateerde prijsverschillen van meer dan een factor 2. Kijk dus eerst bij een paar winkels voor je tot aanschaf overgaat. Koop spaarlampen die je in eenzelfde ruimte gebruikt liefst van dezelfde fabrikant en uit dezelfde serie, je bent dan gegarandeerd van een gelijke kleurtemperatuur van alle lampen. Dat staat wel zo fraai.

Jargon

Kleurtemperatuur: spaarlampen zijn verkrijgbaar in verschillende "kleuren wit". Net zoals je bij verf wit en gebroken wit hebt, zo heb je bij lampen verschillende kleuren wit. De kleur wordt kleurtemperatuur genoemd en wordt uitgedrukt in K (Kelvin). Hoe hoger de K-waarde hoe koeler licht / witter licht de lamp licht geeft.

• Warm (lijkend op een gloeilamp): 2700 K, kleurnummers 29, en 827, warmwit, warm white.
• Koelwit (garage, fabriekshal): 4000 K, kleurnummers 33, 840 en 940, cool white.
• Daglicht (hobbykamer, studeerkamer, kantoor): 5500 K, kleurnummers 865, 950 en 965, daylight.

In vrijwel alle vertrekken in een woonhuis zal je de kleur warmwit kopen. Soms staat op de verpakking kleurnummer 29 of 827, of wordt de Engelse term warm white gebruikt. Overigens, net zoals bij verf, zijn subtiele verschillen aanwezig tussen twee warmwit lampen van verschillende fabrikanten. Koop daarom als het even kan alle lampen in één vertrek van één fabrikant en liefst nog uit één serie.

Daglichtlamp: een lamp die de kleur van het daglicht zeer goed benaderd waardoor de kleuren die verlicht worden het zelfde "ogen" als in normaal daglicht. Dat lijkt normaal maar dat is het helemaal niet. In de traditionele gloeilamp, net zoals een kaars, zit een grote rode component en weinig blauw. Dat houdt in dat de kleuren van een jurk, schilderij of foto heel anders "ogen". De meeste mensen zijn zich daar niet meer van bewust omdat we niet beter weten, we zijn het zo gewend. Als we in de woonkamer daglichtlampen zouden ophangen dan vindt iedereen dit koud en ongezellig licht. Toch is dit licht vrijwel gelijk aan het licht wat overdag door het raam valt waar relatief veel blauw licht in zit (zeker bij bewolkte dagen). In de woonkamer willen we dus "warm" licht en we vinden het niet erg dat de kleuren niet goed worden weergegeven. In een kledingwinkel, op kantoor of in een werkruimte willen we juist lampen die het daglicht zo goed mogelijk benaderen. Vooral bij speciale beroepen waar kleurbeoordeling van belang is zoals bij een kleurendrukkerij, grafisch ontwerpers en kunstschilders moet een daglichtlamp toegepast worden.