Welke bestandsformaten zou een goede ereader moeten ondersteunen?

Elektronische boeken (ebooks) worden in een digitaal bestand opgeslagen en kan je met je computer downloaden van het internet. Net zoals video opgeslagen kan worden in heel veel verschillende bestandsformaten / indelingen zoals .avi, .mp4, .vob, .mkv, .mov, e.d., terwijl de inhoud van die bestanden toch allemaal een video is, zo heb je ook verschillen in ebookbestandsformaten. Ik moet er dus achter zien te komen wat de belangrijkste bestandsformaten zijn en welke formaten mijn toekomstige ereader minimaal moet ondersteunen. Want als ik daar een verkeerde keuze in maak kan ik straks bepaalde (gekochte) boeken niet lezen!

Het aantal bestandsformaten blijkt enorm te zijn. Ik heb er al meer dan dertig geteld en ben gestopt met tellen. Wat ik steeds terug zie komen zijn de bestandsformaten met de extensies: .epub, .pdf, .txt, .mobi en .prc. Opvallend: alle ebookreaders, op Amazon's Kindle na, ondersteunen minimaal het .epub en pdf formaat. Dat is natuurlijk niet voor niets. Dat schijnen dus hele belangrijke formaten te zijn voor ereaders.

ePub

Electronic Publication is waar ePub voor staat. Het is een open (niet fabrikant afhankelijk) bestandsformaat voor ebooks / ereaders. Het grote voordeel van epub is dat het standaard "(tekst) reflow" ondersteund. Alle ebook aanbieders (op Amazon na, zie later) bieden de boeken meestal maar aan in één formaat: het ePub formaat. Dus het lijkt er op dat we geen VCC, Betamax, VHS strijd gaan krijgen, ePub lijkt hét formaat te zijn voor eboeken.

Reflow

Reflow is een techniek waarbij de tekst van een pagina afhankelijk van de beschikbare breedte en hoogte, kantlijninstellingen, lettertype, lettergrootte en interlinie op het beeldscherm aangepast wordt. Hierdoor wordt de beschikbare ruimte maximaal benut. De eerste bladzijde van een bepaald boek zal op twee verschillende ereaders die v.w.b. het schermformaat van elkaar verschillen, anders er uitzien, maar de inhoud van de pagina blijft wel identiek, het is de opmaak die anders is. Grappig, door dat reflow techniek, zal het aantal pagina's van een boek wijzigen, op een klein beeldscherm kan je eenmaal minder letters tonen dan op een groot beeldscherm. De inhoudsopgave, met referentie naar de paginanummers zal dus na een reflow ook aangepast worden!

PDF

Voordat ePub populair werd, was het pdf formaat razendpopulair. En nog (maar niet meer voor ebooks). Er is echter iets heel vervelends aan de hand met pdf. Pdf is een formaat/techniek waarbij de grafisch ontwerper het ontwerp van een een pagina vastlegt. En wel zodanig dat je die indeling eigenlijk niet kan veranderen. Het grote voordeel van dit formaat is dat de uitgever zeker weet dat de paginaopmaak gelijk is bij ontwerper en lezer. Dit is vooral belangrijk bij reclame en folders. Staat het plaatje links op regel vier bij de ontwerper, dan staat het bij ons op onze computer ook op regel 4. Had de ontwerper voor een exotisch lettertype gekozen, dan werd het in dat lettertype op mijn scherm gepresenteerd. Maar nu komt het addertje uit het gras: het scherm van een ereader is veel kleiner dan een standaard computerscherm. Daar past dus geen pdf op. Grote dele van de tekst en foto's vallen buiten beeld. Dan moet ik horizontaal en verticaal gaan scrollen. Verticaal gaat nog, dat zijn we gewend, maar horizontaal is zo frustrerend dat vrijwel niemand dat doet, hooguit voor het lezen van een folder van één of twee pagina's. Het beeld verkleinen zodat alles zo klein wordt dat de pagina wel in zijn totaliteit op het kleine beeldscherm van de ereader past is mogelijk maar dan zijn de letters niet meer leesbaar. Een probleem dus. Want, er zijn -in het verleden- enorm veel boeken uitgegeven in het pdf formaat. Is er een oplossing? Nee, eigenlijk niet. Maar een oplossing die "acceptabel" is heet pdf-reflow. Voor de pdf kenners is dit is een contradictio in terminis. Want, pdf ondersteund geen "reflow". Dat houdt in dat als een ereader toch probeert een pdf pagina te "reflowen" dat dit vaak gepaard gaat met fouten. Wat ik inmiddels heb geleerd, je moet niet vechten tegen de natuur. PDF is niet gemaakt om daar boeken in op te slaan voor gebruik op een ereader. Vandaar dat moderne boeken uitgegeven worden in het epub formaat. Heb je toch een pdf document dan is dat op een ereader leesbaar, op voorwaarde dat deze pdf-reflow ondersteund. Doet hij dat niet, dan moet je eigenlijk boeken in het pdf formaat vergeten. Je kan hooguit overwegen om het pdf document om te zetten naar epub formaat (met bijv. Calibre). Ook dat gaat niet vlekkeloos maar het is altijd beter dan het pdf formaat op een ereader die geen reflow ondersteund. Leermoment: pdf op een ereader is leuk maar ik verwacht er niet te veel van.

Amazon's Kindle: een gevalletje apart, en valt dus af

Amazon, een wereldbekende webshop voor onder andere boeken, cd's, dvd's etc, verkoopt ook ebooks. Maar daar is wat mee aan de hand. Amazon verkoopt namelijk een "eigen" ebookreader. En wel heel goedkoop. Daar moet dus wat mee aan de hand zijn. Het addertje is het volgende: het gaat Amazon niet om de verkoop van de ereader zelf (want daar kan je maar één keer aan verdienen), daarom zullen zij deze tegen vrijwel inkoopsprijs verkopen. De winst haalt men op de verkoop van ebooks. Maar hoe garandeert Amzon dat ze veel ebooks zullen verkopen? Heel slim (of niet?) men biedt ze aan in een heel speciaal bestandsformaat wat alleen gelezen kan worden op Amazon's ereader, de Kindle. Koop je een ebook bij Amazon en heb je geen Kindle, maar een andere populaire ereader zoals een ereader van bebook, bookeen, pocketbook, hanvon of sony om er maar een paar te noemen, dan kan je de gekochte boeken van Amazon dus niet lezen! Ik moet het iets nuanceren, Amazon levert software voor de pc, mac, iphone en ipad waardoor je de ebooks van Amazon ook op zo'n apparaat kan lezen, maar dus op geen enkele andere ereader dan Amazon's Kindle. Leermomentje: als ik van plan ben om veel (Engelstalige) boeken te kopen bij Amazon, dan moet ik een Kindle kopen. Wil ik maar weinig Engelstalige boeken lezen (of ik koop die Engelstalige boeken niet bij Amazon, maar bijvoorbeeld bij Barnes & Noble) dan moet ik vooral geen Kindle kopen! Wat de Kindle ondersteund alleen Amazon's eigen formaat maar absoluut geen epub formaat. Leermoment: ik ben een kaaskop en lees hoofdzakelijk Nederlandstalige boeken dus ik koop niet Amazon's Kindle. Noot: het is mogelijk beveiligde bestanden voor de Kindle om te zetten naar onbeveiligde bestanden en deze dan te converteren naar bijv. epub. Zoek bij Google eens op apprenticealf blog.

Leermoment

De ebookreader moet minimaal het epub formaat ondersteunen en als het even kan pdf-reflow; voor mij is daarom één ding duidelijk: de in de VS populaire Kindle moet ik de niet kopen, immers deze ondersteund geen epub formaat.