Wat is het verschil tussen Linux een een Linux distributie?

Als je wil gaan werken met Linux zal je al snel geconfronteerd worden met het fenomeen "distributie". Wat een distributie is en wat dat verschilt van Linux doen we in dit artikel uit de doeken.

Linux

In tegenstelling tot wat vele denken is Linux geen besturingssysteem maar de "kern" (Engels: kernel) uit een besturingssysteem. Het besturingssysteem heeft geen officiële naam maar feitelijk zou je het besturingssysteem GNU/Linux moeten noemen. In dit artikel doen we dat uit de doeken. Toch wordt dit GNU/Linux besturingssysteem door de meeste kortweg "Linux" genoemd.

Distributies

Een Linux distributie is een verzameling software die bestaat uit:

• GNU/Linux, het besturingssysteem.
• Een grafisch geörienteerde desktopomgeving waarbij men dan meestal kiest voor GNOME, Cinnamon, Xfce of MATE (spreek uit: mha-thee), of juist dit weglaat (en alles via de commandline bediend moet worden).
• Een bepaalde verzameling applicatiesoftware zoals een webbrowser, mail- en officesoftware.

Het meest wezenlijke verschil tussen de verschillende Linux distributies, vaak distro's genoemd, is de desktop environment (GNOME, Cinnamon, ...). Je zou het ook wel de "user interface" kunnen noemen. Of nog simpeler, hoe alles "smoelt".

Weet je nog het verschil tussen Windows95, WindowsXP, Windows7, Windows Vista, Windows8 en Windows10? Al je applicaties werkte onder die verschillende Windows versie exact gelijk, maar hoe alles "smoelde", je desktop en je menu er uit zag was anders. Je kan die verschillende Windows-versies ook verschillende Windows-distributies kunnen noemen.

Sommige distributies worden met één desktopomgeving geleverd maar bij sommige distributies zoals Linux Mint kan je kiezen uit drie desktopomgevingen:

• Linux Mint Cinnamon
• Linux Mint Xfce
• Linux Mint MATE

Vanuit het perspectief van je applicaties zijn bovenstaande distributies functioneel gelijk. Je kan Firefox onder Cinnamon, Xfce en MATE draaien, alleen ziet het window waar ze in draaien er soms een héél kleine beetje anders uit.

Net als je mensen hebt die zweren bij de interface van WindowsXP heb je ook mensen die de voorkeur geven aan de Windows7 en andere vinden weer Windows10 veel prettiger.

Zo bouwt de een een huis met betonnen dakpannen, de ander met leisteen en de ander zweert bij riet. Het ziet er allemaal anders uit, maar het houdt alle drie de regen buiten je huis.

Zo is het ook in de Linux gemeenschap. Die gemeenschap bevat programmeurs en die "vinden allemaal wat" en maken dan hun eigen versie van de desktop environment of maken een keuze om bepaalde dingen weg te laten of juist meer dan gebruikelijk (aan software) toe te voegen. Zo zijn er distributies die juist gemaakt zijn om in computers te draaien met maar héél weinig intern geheugen, versies die speciaal bedoeld voor gebruik in servers of zoals bij Mint Cinnamon die voor een Windows gebruiker de overgang naar Linux makkelijk maakt.

Voor de desktop pc's en laptops zijn er vier belangrijke desktop environments: GNOME, Cinnamon, MATE en Xfce.

Cinnamon lijkt van alle nog het meest op Windows10 met de bekende (windows)start-knop, de balk onderin met openstaande applicaties en de system tray met onder andere het klokje.

Schakel je over van Windows naar Linux dan adviseren we je om met Linux Mint Cinnamon te werken, dat voelt heel vertrouwd.

Applicatiesoftware en app-stores

Een distributie bevat niet alleen een bepaalde desktop omgeving, maar meestal ook een grote verzameling standaard geïnstalleerde applicatiesoftware. Het idee hierachter is, als je die distributie hebt geïnstalleerd, je gelijk aan de slag kan met een webbrowser, met mailsoftware, kan je muziek en/of video afspelen en dit niet na de installatie van het besturingssysteem nog allemaal moet downloaden en installeren.

Maar ook hierin is, uiteraard -het zijn maar mensen-, niet altijd overeenstemming wélke software je dan standaard moet bijleveren. De een vindt Chromium perfect, de ander zweert bij Firefox en ga zo maar door. Bij de meeste distributies, als ze office software meeleveren, is er wel overeenstemming over de office-software (zeg maar word/excel/powerpoint) en dat is Libre-office. Die bevat tekstverwerker-, spreadsheet- en presentatiesoftware (en meer).

In een distributie zit meestal ook een programma dat je toegang geeft tot een app-store. Dat is een server op het internet waar men software inclusief de installatiesoftware beschikbaar stelt. Maar er bestaan verschillende technieken om software te installeren, allen met hun voor- en nadelen. Zo heb je bijvoorbeeld apt, rpm, Flatpak, Snap en AppImage. En die verschillende "installatietechnieken" hebben hun eigen app-store. Welke software in die app-store zit wordt uiteraard door de programmeurs van die app-store (allemaal vrijwilligers) bepaald. Er zijn dus verschillen in de inhoud van de app-stores. Mocht een bepaald programma niet in de app-store zitten dan kan je die meestal ook buiten de app-store installeren (maar wordt meestal niet ondersteund tijdens een major upgrade van een Linux distributie).

Nog meer verschillen

Distributies verschillen ook op andere punten van elkaar buiten de hiervoor genoemde punten. Het belangrijkst daarin is de keuze van welke versie van de software meegeleverd wordt. Sommige distributies kiezen voor wat oudere versies van software. Die zijn uitgebreid getest, dus stabieler. De kans dat je een bug tegenkomt is klein, maar de andere kant van die medaille is dat het een wat verouderde versie van die software is.

Sommige distributies kiezen voor een "middel of the road" aanpak en gebruiken relatief nieuwe versies van de software maar niet de allerlaatste versie (omdat de laatste versie meestal nog veel bugs heeft). En ja, sommige kiezen voor "bleeding edge" en leveren de laatste versie uit. Niet geschikt voor ondernemingen die stabiliteit zoeken, maar wel als je het nieuwste van het nieuwste wil hebben.

Sommige distributies kiezen er voor dat je zelf (na een notificatie) je systeem kan laten bijwerken (updaten) en dat je om de zoveel jaar een major-upgrade moet uitvoeren zoals bijvoorbeeld van Linux Mint versie 19.x naar versie 20.x. Die overgang vergt "wat inspanningen" en is meestal "iets meer" dan op "upgrade" klikken.

Andere distributies kiezen er voor om "rolling-releases" te gebruiken. Jouw distributie wordt dus constant geüpgraded en van lastige upgrades heb je geen last. Maar deze rolling-releases hebben als nadeel dat je altijd "mee gaat in de upgrade" en dat is vanuit stabiliteit niet altijd wenselijk.

In Linux land heb je een aantal stromingen, die keuzes hebben gemaakt uit bovenstaande punten (en meer) en daar hun Linux versie van maken. Op basis van die distributies maken anderen weer een aangepaste versie omdat ze niet met alle beslissingen het eens zijn.

Als voorbeeld, Linux Mint is gebaseerd op Linux Ubuntu maar hebben daar een aantal dingen op aangepast. Op hun beurt is Ubuntu weer gebaseerd op Linux Debian.

Debian en Ubuntu lijken daarom als twee druppels water op elkaar (functioneel gezien), maar het belangrijkste verschil is dat Debian kiest voor stabiliteit en levert dus niet "de laatste versie" mee met hun distributie (maar in plaats daarvan wel een stabielere versie). Ubuntu maakt van dezelfde basis (software) gebruik alleen voegt meer up-to-date versies van de software mee maar die zou iets onstabieler kunnen zijn hoewel in de praktijk je daar weinig van merkt. Het is dus maar waar je een voorkeur voor hebt.

Linux Mint is gebaseerd op Ubuntu. Mint vindt de keuze van de versies van Ubuntu "ok" maar is met sommige andere beslissingen niet blij. Zo gebruikt Ubuntu "snap" als installatie techniek voor applicatiesoftware waarbij de snap server in eigen beheer van Ubuntu is en blijft -tegen de regels in van de openheid van Linux-. Ook worden snap applicaties automatisch geüpdatet worden, zonder toestemming van de gebruiker. Dat zijn twee zaken die je in de Linux wereld niet doet. Alles is open en je bepaalt altijd zelf of je updates wil uitvoeren en wanneer.

De Mint gemeenschap vindt snap maar niets en heeft dit uit de Ubuntu software distributie gehaald en gebruikt de oude vertrouwde apt installatietechniek zoals deze altijd al werd gebruikt omdat Debian, waar Ubuntu en Mint op gebaseerd is, gebruikt.

Distrowatch

Er bestaat een site waar men bij houdt welke distrubities er zijn en hoe populair ze zijn (hoe vaak ze per week worden gedownload). Die site heet distrowatch.com

Verder lezen

Overzicht artikelen over Linux.