Lees dit eerst voordat je overstapt van Windows naar Linux

Om mogelijke teleurstellingen te voorkomen adviseren we je om eerst goed na te denken en te onderzoeken wat de gevolgen zijn van het overstappen van Windows naar Linux. In dit artikel hebben wij alvast een aantal punten ter overweging beschreven. Maar raadpleeg zeker meer bronnen, onze kennis is maar beperkt tot... onze kennis.

Voorkom teleurstellingen

Om teleurstellingen te voorkomen adviseren we je:

• test of jij en Linux wel een goede combinatie zijn;
• test of jouw computer geschikt is voor Linux;
• een bewuste keuze te maken hoe je Linux gaat installeren;
• te onderzoek of jouw Windows-applicaties ook beschikbaar zijn in Linux.

Test of jij en Linux wel een goede combinatie zijn

Begrijp ons niet verkeerd, wij zijn er van overtuigd dat 99,99% van alle Windowsgebruikers zonder enige instructie ook een computer met Linux Mint Cinnamon kunnen bedienen. Daar is dus niets moeilijks aan en extra kennis is niet noodzakelijk. Een applicatie zoals een webbrowser, tekstverwerker of mailprogramma, om maar drie voorbeelden te noemen, werken onder Windows en Linux Mint Cinnamon identiek. Ze zien er (in principe) ook exact hetzelfde er uit. Maar "bedienen", "installeren" en "kleine probleempjes oplossen" zoals bijvoorbeeld een printer installeren, dat zijn drie verschillende dingen.

Als je "een beetje handig bent in Windows", dus zelf een printer kan installeren, bluetooth apparaten aan de praat krijgt en bijvoorbeeld de instellingen kan maken voor een mailprogramma (met POP3/IMAP en SMTP) dan ga je het zeker met Linux Mint Cinnamon redden. Vooral als je in staat bent gebleken om probleempjes in Windows op te lossen door het probleem in te voeren bij een zoekmachine en dan de oplossing te vinden (want die is er altijd) dan is dat een pré. Omdat de meeste hulpinformatie in het Engels is geschreven (in forums e.d.) is het een héle grote pré als je oplossingen van problemen kan zoeken in het Engelse taalgebied. Heb je wel eens in Windows de "registry" gewijzigd, dan beschik je zeker over de benodigde (computer)kennis om met Linux goed uit de voeten te kunnen. Mensen die nog met MS-DOS hebben op voorhand al voldoende kennis om met Linux te werken.

Test of jouw computer geschikt is voor Linux

Linux staat er om bekend dat ze veel (oude) hardware ondersteunen, maar er zijn altijd grenzen. Het kan dus zijn dat jouw computer hardware (die bestaat uit vele verschillende chips waar specifieke software voor geschreven moet zijn) niet of maar gedeeltelijk ondersteund worden. Als voorbeeld, Linux wil dan wel starten maar dan werkt het beeld, netwerk, geluid, wifi, usb of bluetooth niet goed of niet optimaal.

Je kan heel makkelijk uittesten of jouw computer werkt onder Linux, zonder je huidige Windows installatie aan te tasten, door op een USB stick een "live" versie van Linux te zetten. Hier lees je hoe je een live versie van Linux op een usb stick zet en bootable maakt. Daarna start je de computer opnieuw en Linux wordt dan van die usb stick gestart.

Maar nu komt het, niets maar dan ook niets zal op je Windows schijf aangepast worden, het is dus geheel zonder risico. Je kan nu een tijdje met Linux spelen en kijken of de meest basale functies werken. Maar... deze live versie van Linux kan niets opslaan. Als je Linux afsluit en opnieuw start begin je weer met een schone onaangepaste versie van Linux.

Mocht alles naar wens werken dan kan je Linux vanaf diezelfde usb stick met één klik op de muis Linux installeren, hoe makkelijk kan het zijn? Maar bereid je eerst voor, voordat je aan de slag gaat en lees eerst door op deze pagina want er staat veel waardevolle informatie als je Linux wil installeren.

Drie manieren om Linux te installeren

Lees in dit artikel wat de verschillende manieren zijn om Linux Mint te installeren. Daarbij bespreken we de voor- en nadelen van iedere installatiemethode maar ook punten waar je goed op moet letten voor en tijdens de installatie.

Linux is soms iets lastiger

Linux is vrijwel even makkelijk als Windows. Alles kan je met een paar muisklikken bewerkstelligen, net als dat zo makkelijk gaat onder Windows. Maar heel soms moet je, eenmalig, dingen regelen waarbij je "regels met commando's" moet intypen (op de commandline en dat doe je via het terminal programma in Linux: menu->administration->terminal). Dat is op zich niet moeilijk, maar je bent dit onder Windows niet gewend.

Een voorbeeld van zo'n situatie dat je wat commando's moet invoeren is als je de Windows schijf beschikbaar wil stellen voor lezen en schrijven onder Linux.

Je Windows schijf benaderen onder Linux

Standaard kan je de Windows schijf of schijven alleen maar als "read-only" vanuit Linux benaderen (en daar is een hele goede reden voor). Maar je kan dit veranderen naar "read-write" maar daar moet je wel wat voor doen. Hoe je dat moet doen hebben we hier beschreven.

Hardware

We schreven het al eerder, niet ieder stukje hardware wordt door Linux ondersteund. Zo wilden we een nieuwe bluetooth usb adapter kopen maar merkten we dat sommige van die adapters wel onder Windows maar niet onder Linux werken. Wat we je willen meegeven is dat je voortaan wat meer moet onderzoeken om er achter te komen of de nieuw aan te schaffen hardware wel onder Linux werkt. Als je een nieuwe muis, grafisch tablet, printer, usb-ding of bijvoorbeeld een grafische kaart wil kopen, ga dan eerst op zoek of deze door Linux wordt ondersteund zoek bijvoorbeeld op "linux mint support naam-van-je-hardware"

Software

Het is waarschijnlijk een open deur die we opentrappen maar software wordt geschreven om te werken onder / in samenwerking met een bepaald besturingssysteem. De software die je onder Windows gebruikt kan je dus niet "overzetten" (kopiëren) naar Linux. Je zal specifiek voor Linux geschreven software moeten downloaden. Maar realiseer dat niet ieder softwarepakket onder Windows ook beschikbaar is onder Linux. Meestal is er wel één, maar vaak meerdere alternatieven met vergelijkbare functionaliteiten.

Zo is MS-Word en MS-Excel niet te verkrijgen onder Linux, maar geen ramp, in Linux Mint wordt "Libre Office" meegeleverd, dat bestaat onder andere uit "Write", een MS-Word kloon, "Calc" een MS-Excel kloon en "Draw" een kloon van Powerpoint. Zonder enige instructie kan je ook met die pakketten overweg, je kan zelfs je oude Word/Excel/Powerpoint bestanden inlezen (en terugschrijven).

TIP: maak een inventarisatie van de software die je op dit moment gebruikt onder Windows. Onderzoek of die software of goed bruikbare alternatieven beschikbaar zijn onder (jouw gewenste versie van) Linux (zie later: app-store). Het kan dus zijn dat een heel specifiek pakket niet beschikbaar is onder Linux en dat zou een obstakel kunnen zijn om over te schakelen naar Linux. Maar ook dan geen nood: waarschijnlijk kan je die Windows software met de Windows emulator onder Linux toch draaien, zie later onder "Wine" (maar er is geen garantie dat alle Windows software met Wine werkt).

Voorgeïnstalleerde software

Linux Mint wordt geleverd met veel voorgeïnstalleerde software. Met een standaard installatie dekt het naar onze mening 97% van de eisen die een standaard pc gebruiker aan de computer stelt: webbrowser, mail-, office-, foto-, muziek- en videospelersoftware, een greep uit de standaard geïnstalleerde software:

• LibreOffice, office programma's
• Firefox, een webbrowser
• Xreader, toont pdf documenten
• Xviewer, toont foto's
• Celluloid, een video speler
• Pix, een foto-browser en foto-viewer
• Rhytmbox, een muziekspeler en internetradio

App-store

Linux Mint wordt geleverd met toegang tot een app-store, die is bereikbaar onder menu->administration->software manager. Daarin staan duizenden applicaties klaar om met één klik gedownload te worden. Daarin tref je bijvoorbeeld Thunerbird, FileZilla, Clementine, Visual Studio Code, GIMP, darktable, en dergelijk aan.

Sommige software paketten zoals Vivaldi zijn niet in de software manager (app-store) beschikbaar maar zijn wel vanaf het internet te downloaden. Daar zit wel een puntje van aandacht. Alleen de software die vanuit de appstore is geïnstalleerd wordt ondersteund tijdens major upgrades. Dat is een upgrade waarbij het eerste getal van de versie wijzigt zoals van v19.3 naar v20.0 maar dus niet van v20.0 naar v20.1.

De pakketten die buiten de appstore zijn gedownload kunnen een probleem opleveren (geen ervaring mee) tijdens een major upgrade. Er wordt geadviseerd om voor het upgraden van Linux Mint deze niet-appstore applicaties eerst te verwijderen en na de upgrade weer te installeren. Omdat een Linux Mint installatie meestal voor een jaar of drie gegarandeerd wordt (updates) is dat een acceptabele zaak.

Software alternatieven

Soms is een Windows applicatie niet beschikbaar onder Linux, dan zal je op zoek moeten gaan naar een alternatief. De bekendste software alternatieven

• MS-Office: zonder één seconde na te denken kunnen we je Libre Office aanbevelen.
• Adobe Photoshop: gebruik GIMP. Het is maar héél even wennen, maar daarna kan je vrijwel alles met GIMP wat je ook met Photoshop deed.
• Adobe Lightroom: er zijn een aantal alternatieven zoals Darktable, Polarr, LightZone, RawTherapee en DigiKam. Maar ik zou als eerste naar Darktable kijken.
• Winamp: er zit standaard in Linux een muziekspeler/internet-radio (Rhytmbox), maar er zijn nog vele alternatieven zoals Qmmp en Amarok.

Minder frequent gebruikte software alternatieven

• WinSCP: Filezilla
• KeePass: KeePassXC (je moet wel de database -als je dat nog niet gedaan had- als .kbdx opgeslagen hebben, maar KeePassXC kan een .kbd bestand importeren en opslaan als .kbdx). Maar je kan KeePass ook natuurlijk draaien onder Wine.